تاثیر برنامه آموزشی سلامت کمر (Back School) بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به کمر درد مزمن: مطالعه کارآزمایی بالینی با پی گیری 3, 6 و 12 ماه

زمینه و هدف: گرچه بررسی قبلی پژوهشگران نشان داد برنامه آموزشی مدون سلامت کمر، می تواند در کوتاه مدت باعث ارتقای کیفیت زندگی افراد مبتلا به کمر درد مزمن گردد. ولی تاثیر این برنامه در مدت طولانی تر یعنی تا یکسال بعد از مداخله هنوز مشخص نیست. به همین منظور این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی سلامت کمر بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به کمردرد مزمن در فواصل زمانی?، ?و 12 ماه طراحی و اجرا شد.روش: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تعداد 102 زن مبتلا به کمردرد مزمن مکانیکی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات روماتولوژی که در مطالعه قبلی بطور تصادفی به دو گروه کنترل و مداخله تقسیم و تا سه ماه مورد بررسی قرار گرفته بودند، در فواصل زمانی شش و دوازده ماه بعد از مداخله نیز مورد پی گیری قرار گرفتند. گروه کنترل (n=52) تنها تحت نظر پزشک بوده و داروهای تجویز شده از سوی وی را دریافت می نمودند در حالیکه گروه مداخله (n=50) علاوه بر دریافت داروهای تجویزی مشابه گروه کنترل، تحت مداخله برنامه آموزشی سلامت کمر یا Back School نیز قرار گرفتند. در این مطالعه Back School یک برنامه آموزش تیمی چند منظوره و چند بعدی و بیمار محور بود که فرد بیمار در تمامی طول برنامه اعم از برنامه ریزی، اجرا، ارزشیابی و اصلاح آن نقش فعال داشته و آموزشهای لازم را در طی چهار روز متوالی در 5 جلسه آموزشی فرا می گیرد. در این پژوهش داده ها در چهار زمان قبل از مداخله،3 , 6 و 12 ماه بعد از مداخله با استفاده از پرسشنامه SF-36 جمع آوری شد. آزمونهای آنالیز واریانس با اندازه های تکراری و Post Hoc جهت مقایسه کیفیت زندگی بین دو گروه و در زمانهای متفاوت انجام شد. br>نتایج br> نتایج این مطالعه نشان داد که جزء جسمانی کیفیت زندگی هر گروه به تنهایی در زمانهای مختلف، (P<0.0001)، بین دو گروه (P<0.017) و بین دو گروه هنگامی که تعامل زمان و گروه روی یکدیگر مورد سنجش قرار گیرد (P<0.0001) تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین جزء روانی کیفیت زندگی هر گروه به تنهایی در زمانهای مختلف (P<0.0001) و وقتی تعامل بین زمان و گروه سنجیده شود (P<0.0001) تفاوت معنی دار دیده می شود.نتیجه گیری نهایی: این مطالعه نشان داد گروه مداخله در زمانهای متفاوت، بطور بارزی دارای کیفیت زندگی بالاتری نسبت به گروه کنترل بود. از طرفی در گروه مداخله تفاوت هر دو جزء روانی و جسمانی بین زمان قبل از مداخله و زمانهای دیگر دارای تفاوت بارز بود. لذا طبق یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت برنامه آموزشی مدون سلامت کمر می تواند باعث ارتقای کیفیت زندگی افراد مبتلا به کمردرد مزمن در هر دو بعد جسمانی و روانی گردد.